پدیده تأخر فرهنگی در جامعه

/از همدلی تا آسیب؛ چرا انتشار تصاویر متهم به قتل خطرناک است؟ /دچار پدیده‌ «تأخر فرهنگی» هستیم

▫️پرونده قتل دلخراش قتل دختر جوان الهه، نه‌تنها به دلیل ابعاد تراژیک آن، بلکه به سبب انتشار گسترده تصاویر متهم و خانواده‌اش در شبکه‌های اجتماعی، در صدر موضوعات روز قرار دارد.

▫️این اقدام نه‌تنها حریم خصوصی را نقض می‌کند و خشونت را در جامعه گسترش می‌دهد، بلکه با جریحه‌دار کردن عواطف عمومی، می‌تواند فرآیندهای قانونی را مختل کند. حتی همدلی با خانواده مقتول، در صورت ناآگاهانه بودن، ممکن است به تشدید آسیب‌ها منجر شود.

تهدید حوزه خصوصی در سایه فضای مجازی

▫️به‌طور کلی فضای مجازی و هوش مصنوعی اگر به درستی شناخته و با آگاهی استفاده نشود، در هر شرایطی می‌تواند تهدیدی علیه حوزه خصوصی باشد، به‌ویژه در حوزه‌هایی مثل قتل یا خودکشی که یک‌مرتبه واکنش جامعه را برمی‌انگیزاند، طبیعتاً این تهدید جدی‌تر می‌شود و عرصه، عرصه خطرناک‌تری می‌شود.

تولید خشونت مضاعف در جامعه

▫️«قتل» به خودی خود یک واقعه خشونت‌آمیز است و می‌تواند روی افکار و احساسات عمومی تأثیر بگذارد؛ در چنین فضایی، وقتی تصاویری از شخص قاتل یا وابستگان او وایرال می‌شود، به‌طور ناخودآگاه به گسترش خشونت در جامعه دامن می‌زند و خشونت‌ورزی به مهرورزی غلبه می‌یابد.

تهاجم غیرعقلانی در پی جریحه‌دار شدن عواطف عمومی

▫️در پرونده‌هایی مشابه پرونده مذکور، که انتشار هرگونه خبر و کوچک‌ترین جزئیات پرونده می‌تواند احساسات عمومی را جریحه‌دار کند، گسترش عکس‌های فرد قاتل در فضای مجازی بر شدت این جراحت می‌افزاید و تهاجم غیرعقلانی به سوژه را بیشتر می‌کند، در حالی که این سوژه باید مورد بررسی دقیق و تخصصی قرار گیرد، نه تحت تأثیر واکنش‌های عمومی.

همدلی یا تشدید آسیب؟

▫️گاهی نیت خود فرد می‌تواند همدلی با خانواده آسیب‌دیده باشد. همه انسان‌ها به‌طور طبیعی در مواجهه با این قضایا، در خود احساس درد و رنج می‌کنند و خودشان را در قالب قربانی یا خانواده او می‌بینند و ناگریز چنین واکنشی نشان می‌دهند تا -از دیدگاه خود- خانواده مقتول را همراهی کرده باشند.

دچار پدیده‌ «تأخر فرهنگی» هستیم

▫️ما در خصوص ورود به عرصه‌های رسانه‌ای -چون برایمان امری وارداتی است- دچار تأخر فرهنگی هستیم؛ بخش مادی فناوری (مانند شبکه‌های اجتماعی) به سرعت در جامعه ما گسترش یافته، اما درک معنایی و فرهنگی آن با تأخیر همراه است و این باعث می‌شود که ندانیم که چگونه باید در این فضا ظاهر شویم.

راهکار چیست؟

آموزش کنش‌گری رسانه‌ای مبتنی بر آگاهی، که به افراد کمک می‌کند نسبتِ خود را با فضای مجازی و پدیده‌های اجتماعی درک کنند.

 تقویت احساس مسئولیت جمعی است؛ که افراد را وادار می‌کند پیش از هر اقدامی، پیامدهای آن را برای دیگران در نظر بگیرند.