روز جهانی هپاتیت

 

 روز جهانی هپاتیت هر سال در تاریخ ۲۸ ژوئیه (برابر با ۶ مرداد) برگزار می‌شود. این روز از سوی سازمان بهداشت جهانی (WHO) به منظور افزایش آگاهی درباره بیماری‌های ویروسی هپاتیت A، B، C، D و E نام‌گذاری شده است. هدف آن، جلب توجه کشورها به اهمیت پیشگیری، تشخیص زودهنگام، درمان مؤثر و حذف تبعیض نسبت به بیماران مبتلا به هپاتیت است.در ایران، وضعیت هپاتیت با وجود تلاش‌های وزارت بهداشت همچنان با چالش‌هایی جدی روبروست. گزارش‌ها نشان می‌دهد که گرچه ایران قصد دارد تا سال ۲۰۳۰ هپاتیت B و C را حذف کند، اما این هدف با موانعی مانند کمبود آگاهی عمومی، ضعف در سیستم غربالگری، هزینه بالای درمان برای برخی اقشار، نبود برنامه آموزشی فراگیر، و انگ اجتماعی نسبت به بیماران با دشواری مواجه شده است. در مناطق محروم کشور، دسترسی به امکانات درمانی و آزمایشگاهی محدود است و بسیاری از مبتلایان حتی از بیماری خود آگاه نیستند. این در حالی است که انتقال ویروس از طریق سرنگ‌های آلوده، روابط پرخطر و استفاده از تجهیزات پزشکی غیراستریل‌شده، همچنان ادامه دارد.قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به روشنی به حق بر سلامت اشاره دارد. اصل سوم دولت را موظف به گسترش بهداشت عمومی و رفع تبعیضات ناروا می‌داند. اصل بیست‌ونهم برخورداری از تأمین اجتماعی و خدمات درمانی را حق همه شهروندان معرفی کرده و اصل چهل‌وسوم نیز بر تأمین نیازهای اساسی از جمله بهداشت برای همگان تأکید دارد. بنابراین، وظیفه حاکمیت در تضمین سلامت مردم، قانونی، اخلاقی و اجتناب‌ناپذیر است.در سطح بین‌المللی نیز اسناد حقوق بشری از جمله اعلامیه جهانی حقوق بشر (ماده ۲۵) و میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی (ماده ۱۲)، حق بر سلامت را به رسمیت شناخته‌اند. این اسناد کشورها را ملزم می‌سازند تا اقدامات مؤثر در جهت پیشگیری، درمان و کنترل بیماری‌های مسری مانند هپاتیت انجام دهند.با این حال، در ایران مواردی مشاهده می‌شود که با این تعهدات مغایرت دارد. یکی از مهم‌ترین آن‌ها دسترسی نابرابر به خدمات درمانی است. در بسیاری از مناطق دورافتاده، مردم از خدمات تشخیصی و درمانی مناسب محروم‌اند. همچنین، به دلیل هزینه‌های سنگین داروهای نوین ضدویروسی (به‌ویژه برای هپاتیت C)، برخی بیماران از ادامه درمان بازمی‌مانند. از سوی دیگر، انگ اجتماعی نسبت به مبتلایان، آن‌ها را از مشارکت کامل در جامعه بازمی‌دارد؛ به‌گونه‌ای که برخی حتی از ترس طرد شدن، بیماری خود را پنهان می‌کنند. این موارد با اصول برابری، کرامت انسانی و عدالت اجتماعی در تضاد است.برای اصلاح وضعیت، پیشنهاد می‌شود: توسعه غربالگری رایگان در سطح ملی، افزایش بودجه بهداشت عمومی، ارائه داروها و درمان رایگان یا با تخفیف برای اقشار آسیب‌پذیر، آموزش عمومی درباره راه‌های پیشگیری و مقابله با انگ اجتماعی، و نظارت بر مراکز پزشکی برای رعایت کامل اصول بهداشتی.جمع‌بندی آنکه، هپاتیت یک بیماری قابل پیشگیری و درمان است. نادیده گرفتن آن به معنای نقض صریح حقوق اساسی شهروندان است؛ چه بر اساس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و چه طبق اسناد بین‌المللی حقوق بشر. دولت‌ها باید با رویکردی مبتنی بر عدالت، سلامت را برای همه تضمین کنند؛ نه تنها به عنوان وظیفه‌ای اجرایی، بلکه به عنوان تعهدی انسانی و حقوقی.