زهرا (زیبا) کاظمی، عکاس-خبرنگار ایرانی کانادایی، علی‌رغم اخذ مجوز از وزارت ارشاد برای عکاسی ، دوم تیر ماه ۱۳۸۲ در تهران به اتهام “جاسوسی” بازداشت شد.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
این خبرنگار در حالی بازداشت شد که از خانواده‌های معترض افراد بازداشت‌شده در جنبش دانشجویی در مقابل زندان اوین عکاسی می‌کرد.
ماموران امنیتی، کاظمی را مجبور می‌کنند دوربین خود را تحویل دهد. این زن خبرنگار به دلیل پای‌بندی به اصول خبرنگاری در حفاظت از منابع، دوربین خود را باز می‌کند و نور می‌دهد و عکس‌های خود را می‌سوزاند تا چهره‌های ثبت شده برای دستگاه امنیتی قابل تشخیص نباشند.
به گفته خانواده این زن، این کار ماموران را عصبانی می‌کند و به بازداشت خشونت‌آمیز او می‌انجامد.
زهرا کاظمی ۲۰ تیرماه، ۱۸ روز بعد، در بیمارستان بقیه‌الله اعظم تهران پس از چندین روز به سر بردن در وضعیت کما، جان باخت.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
خانواده کاظمی “شکنجه در حین بازجویی” را علت مرگ کاظمی عنوان کردند و مقام‌های ارشد نظام را مسئول دانستند. استفان هاشمی، پسر این زن خبرنگار، از مجاری حقوقی در ایران و خارج از ایران خواستار دادخواهی شد.
مادر زهرا کاظمی، پس از مشاهده پیکر فرزندش گفته بود ناخن‌هایش باندپیچی شده بوده و صورت او کبود شده بوده. ادعای جمهوری اسلامی اما “ضربه مغزی ناشی از غش” بود.
در پرونده این خبرنگار، نکات ابهام‌آمیز زیادی وجود دارد که تاکنون روشن نشده‌اند. از جمله نکات تاریک این پرونده، قرار بازداشت موقت کاظمی بود و این پرسش که در فاصله ۹ روزی که او در کمای کامل بوده چگونه و بر اساس چه روند حقوقی و کدام بازجویی تبدیل به قرار وثیقه شده است؟
بازجویی‌ها از زهرا کاظمی توسط دادستان تهران، سعید مرتضوی، و معاون وقت انجام شده‌اند.
مرتضوی در آن زمان ادعا کرد که زهرا کاظمی در بازجویی‌ها “به جاسوسی و اتصال به سرویس اعتراف کرده است”. دادستان وقت تهران اما مشخص نکرد منظور از سرویس ادعایی او چه بوده است.
علی یونسی، وزیر اطلاعات دولت خاتمی، در مصاحبه‌ای مرگ زهرا کاظمی را طبیعی ندانست و از واژه”کشته‌شدن” استفاده کرد و سعید مرتضوی را “مسئول” آن معرفی کرد.
نام سعید مرتضوی علاوه بر این، با چندین پرونده فساد مالی، با توقیف مطبوعات، جنایات بازداشتگاه کهریزک در سال ۱۳۸۸ گره خورده است ولی او تاکنون از مجازات مصون مانده است.
مرگ زهرا کاظمی باعث قطع روابط دیپلماتیک کانادا با جمهوری اسلامی شد، روابطی که در سالیان بعد در پی حادثه سرنگونی هواپیمای اوکراینی و کشته شدن مسافران ایرانی-کانادایی و مرگ مشکوک دکتر کاووس سیدامامی، یکی از فعالان محیط زیست در زندان، که او نیز یک شهروند ایرانی-کانادایی بود، باز هم تنش بیشتری پیدا کرد.
.webp)