۱۴۰۳ مرداد ۱۲, جمعه

در هفته ای که گذشت؛ نگاهی به گزارشات محیط زیستی در ایران

 مقاله


حق بر محیط زیست و مبانی فلسفی آن، از قواعد حقوق بشر و حقوق طبیعی نشأت گرفته شده است. ابتدایی ترین حق طبیعی انسان در این کره خاکی، «حق حیات» است. اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت دچار صدماتی شده است. گزارش پیش رو حاصل ثبت ۵۶ واقعه محیط زیستی ایران است که در هفته اخیر منتشر و به هدف آگاه سازی گردآوری شده است.

در هفته‌ ای که گذشت، بیش از بیست و هفت شکارچی و صیاد غیرمجاز و قاچاقچی چوب بازداشت و به مراجع قضائی معرفی شدند. همچنین، شاخص کیفی هوا در بیش از بیست و هشت شهر ناسالم و خطرناک اعلام شد. از دیگر اخبار مرتبط با محیط زیست میتوان به آتش سوزی منابع طبیعی و خشکسالی در مناطق مختلف کشور، بحران پسماند و آلاینده های محیط زیستی اشاره کرد؛ در گزارش پیش رو به برخی از آنها پرداخته شده است.

آسیب رسانی به جنبه های مختلف محیط زیست در ایران کماکان ادامه دارد. از طرفی شهروندانی وجود دارند که به دلیل عدم آموزش یا نیازهای مالی دست به تخریب و آسیب رسانی به محیط زیست می زنند و از سوی دیگر نهادهای متولی در تلاش هستند تا از حجم این آسیب ها بکاهند، هر چند این تلاش ها قابل تقدیر است اما به نظر نمی آید میزان آن با شرایط محیط زیستی ایران تطبیق داشته باشد.

بازداشت و محکومیت متخلفان محیط زیستی

یکی از موضوعات مورد بحث محیط زیست مسئله حمایت از منابع طبیعی بوده و از سوی دیگر، حفاظت از جنگل‌ها، حیات وحش و جلوگیری از قاچاق چوب، شکار و صید بی رویه به عنوان بخشی از مقوله حفاظت از منابع طبیعی، و در نهایت حفظ محیط زیست تلقی می‌شود. بسیاری از حیوانات، به دلیل شکار غیرقانونی در معرض خطر قرار دارند.

طی یک هفته اخیر با تلاش محیط بانان و جنگل بانان، بیش از پنجاه تن چوب قاچاق در تالش، نوشهر و اردبیل ضبط و در این راستا پنج متهم بازداشت شدند. همچنین طی این مدت بیش از بیست و دو شکارچی و صیاد غیرمجاز در شهرهای قزوین، کرج، پل دختر، طبس، اردکان، کازرون، باروق، دماوند، بیله‌سوار مغان، آمل، طبس و کاشان بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند.

فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان قزوین گفت: در تیر ماه سال جاری ۵ شکارچی غیرمجاز توسط مامورین یگان حفاظت استان قزوین در مناطق تحت مدیریت استان دستگیر و به مراجع قضائی معرفی شدند.

وی در خصوص کشفیات شکارچیان افزود: ۱ قبضه سلاح قاچاق، یک قبضه اسلحه ساچمه زنی، ۸ فشنگ ساچمه، ۱ چراغ قوه، ۱ چاقو، ۱ کوله پشتی، ۲ موتورسیکلت، ۱ قفس زنده گیری کشف و ضبط شد.

رئیس محیط زیست شهرستان کرج گفت: یک صیاد غیر مجاز ماهی در حین ماهیگیری در رودخانه حفاظت شده کرج محدوده وارنگه رود دستگیر شد.

به گفته وی از این متخلف دو قطعه ماهی قزل آلای خال قرمز و یک دستگاه لانسر (قلاب ماهیگیری) کشف و ضبط و پرونده جهت سیر مراحل قانونی به مراجع محترم قضایی ارسال شد.

از سوی دیگر، رئیس اداره حفاظت محیط‌ زیست پلدختر از شناسایی یک شکارچی متخلف در این شهرستان خبر داد. به گفته وی، متهم پس از بازداشت جهت سیر مراحل قانونی به مرجع قضایی مربوطه تحویل داده شد.

افزون بر این، سرپرست نمایندگی حفاظت محیط زیست باروق مهاباد گفت: ماموران یگان حفاظت این اداره، سه شکارچی متخلف سهره طلایی را در مناطق کوهستانی بخش نختالو این شهرستان دستگیر کردند. این سه شکارچی متخلف با تشکیل پرونده به مراجع قضایی معرفی شدند.

علاوه بر این، فرمانده یگان و رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان دماوند از دستگیری شکارچیان غیرمجاز قبل از اقدام به شکار در ارتفاعات ۳۸۰۰ متری زرین کوه دریاچه تار خبر داد. وی اظهار کرد از شکارچیان یک قبضه سلاح شکاری، به همراه فشنگ و سایر ادوات شکار کشف و توقیف شد.

مبنی بر خبری دیگر، رئیس نمایندگی حفاظت محیط زیست بیله‌ سوار مغان گفت: ماموران یگان حفاظت محیط زیست این شهرستان در ماموریت گشت و کنترل و جلوگیری از شکار و صید غیرمجاز موفق به دستگیری ۲ شکارچی متخلف شدند. این شکارچیان غیرمجاز بازداشت و با تشکیل پروند جهت سیر مراحل قانونی به مراجع قضایی تحویل داده شدند.

از سوی دیگر، اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران اعلام کرد: طی دو ماموریت ماموران یگان حفاظت محیط زیست آمل سه شکارچی غیرمجاز به همراه ۴ قبضه سلاح شکاری، مقداری گوشت خوک، تعداد زیادی فشنگ و سایر ادوات شکار دستگیر کردند.

همچنین، رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان طبس گفت: ماموران پاسگاه انتظامی تپه طاق، در مسیر جاده به یک دستگاه خودرو مشکوک شدند که پس متوقف کردن و بازرسی آن لاشه یک راس میش وحشی و دو راس بره وحش را کشف و ضبط کردند.

تقی زاده افزود: در این رابطه یک متخلف دستگیر و پرونده برای سیر مراحل قانونی تحویل مراجع قضایی شهرستان عشق آباد شد.

افزون بر این، دادستان عمومی و انقلاب شهرستان تالش در استان گیلان از دستگیری سه نفر از قاچاقچیان چوب در جنگل گیسوم اسالم خبر داد.

علاوه بر این، مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اردبیل گفت: محموله بزرگ الوار قاچاق جنگلی با ۵۵۰ اصله الوار در اردبیل کشف و ضبط شد. به گفته وی در این رابطه یک نفر متخلف دستگیر و با تشکیل پرونده به مراجع قضائی معرفی شد.

همچنین، رییس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان اردکان، از دستگیری دو شکارچی در زیستگاه‌ های کوهستانی خرانق خبر داد.

از سوی دیگر، رییس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان کازرون گفت: محیط بانان این شهرستان هنگام گشت شبانه، فردی را که یک قطعه خرگوش وحشی را شکار کرده بود، در دشت برم دستگیر کردند.

به گزارش ایرنا، ۲ نفر از قاچاقچیان چوب آلات جنگلی بخش کجور نوشهر عصر چهارشنبه دهم مردادماه، پس از شناسایی و دستگیری توسط جنگلبانان و ماموران انتظامی روانه زندان شدند. همچنین خودروی وانت نیسان این افراد متخلف توقیف و مقادیری چوب آلات جنگلی و یک دستگاه اره موتوری هم کشف و ضبط شد.

علاوه بر این، رئیس اداره حفاظت محیط زیست کاشان از دستگیری یک گروه سه نفره متخلف صید و شکار خبر داد. به گفته وی، از این افراد اسلحه، تعداد ۱۷ تیر فشنگ، سه عدد دوربین چشمی و یک دستگاه فاصله‌ یاب و دیگر ادوات شکار کشف و ضبط شد. متخلفان ضمن تشکیل پرونده جهت سیر مراحل قانونی به مراجع قضایی تحویل شدند.

حق تنفس و هوای پاک

بر اساس گزارش‌ها، سالانه تعداد پرشماری از شهروندان بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. این مشکل علتی جز سو مدیریت و عدم توجه به کنوانسیون‌ها و قراردادهای بین‌المللی در این زمینه ندارد.

طی هفته ای که گذشت شاخص کیفی هوا در شهرهای تهران ۱۵۹، ایذه ۱۴۸، شهرکرد ۱۱۲، اهواز ۱۲۴، اصفهان ۲۳۸، زرین شهر ۱۲۸، قهجاورستان ۱۳۳، مبارکه ۱۱۹، نجف آباد ۱۴۰، اراک ۲۳۵، شازند ۱۴۱، ساوه ۱۹۸، شاهین‌ شهر ۱۵۳، مبارکه ۱۵۵، شوشتر ۱۴۶، اندیمشک ۱۲۶، دزفول ۱۲۱، آبادان ۱۱۶، مسجد سلیمان ۱۱۴، شادگان ۱۰۷، هویزه ۱۰۶ درگز ۱۴۱، گناباد ۱۵۲، خواف ۱۶۲، سرخس ۳۴۳، بجنورد ۱۵۳، مشهد ۱۵۰ و زیرکوه ۵۰۰ ناسالم برای گروه های حساس، ناسالم برای عموم، بسیار ناسالم و خطرناک و اعلام شد.

همچنین، شهروندان تهرانی‌ از ابتدای امسال تاکنون، شهروندان تهرانی پنچ روز هوای پاک، ۹۷ روز هوای سالم، ۲۹ روز هوای ناسالم برای گروه‌های سنی حساس و ۲ روز هم ناسالم برای همه گروه‌ها استنشاق کرده‌اند.

افزون بر این، سرپرست اداره کل مدیریت بحران استانداری خراسان رضوی اظهار کرد: وضعیت آلایندگی هوا در شهرستان سرخس در وضعیت خیلی خطرناک است و از نظر غلظت ذرات آلاینده در هوا به حدود ۴۰۰ میلی گرم بر متر مکعب رسیده است.

شاخص کیفی هوا از صفر تا ۵۰ هوای پاک، ۵۱ تا ۱۰۰ هوای سالم، ۱۰۱ تا ۱۵۰ ناسالم برای گروه‌های حساس، ۱۵۱ تا ۲۰۰ ناسالم برای عموم، ۲۰۱ تا ۳۰۰ بسیار ناسالم و ۳۰۱ تا ۵۰۰ خطرناک است.

شاخص کیفی هوا (Air Quality Index) معیاری است که غلظت ترکیبات مختلف آلاینده موجود در هوا نظیر مونوکسید کربن، دی اکسید گوگرد، ترکیبات نیتروژن دار، اوزون و ذرات معلق (ذرات کوچک‌تر از ۱۰ میکرومتر و ذرات کوچک‌تر از ۲.۵ میکرومتر) را که دارای حدود مجاز متفاوت با واحدهای مختلف است به یک عدد بدون واحد تبدیل می‌کند و وضعیت آلودگی هوا را نمایش می‌دهد.

آتش سوزی

به طور کلی جنگل‌ها در نتیجه عمل کربن گیری مرتباً گاز کربنیک هوا را که در اثر تنفس موجودات زنده و فعل و انفعالات شیمیایی و آلودگی های محیط زیست وارد هوا می‌شود جذب کرده و گاز اکسیژن را پس می‌دهد. از این رو باید مورد توجه ویژه ای قرار گیرند.

مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان گفت: امسال ۳۵ هکتار از جنگل ها و مراتع مناطق تحت مدیریت این اداره کل با توجه به افزایش دمای هوا و افزایش تراکم گیاهی، به دلایل عمدی و غیرعمدی دچار آتش سوزی شده است.

از سوی دیگر، فرمانده انتظامی گیلانغرب اظهار کرد: ۴۰ هکتار از مزارع گندم روستای صید ایاز شهرستان گیلانغرب در غرب استان کرمانشاه دچار آتش‌ سوزی شد.

وی از تشکیل پرونده ای در این راستا خبر داد و گفت: تحقیقات تکمیلی برای روشن شدن علت دقیق آتش سوزی همچنان ادامه دارد.

از سوی دیگر، مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان با بیان اینکه بر اثر این حادثه ۶ هکتار از مزارع گندم، پنج هکتار مزارع بادام و چهار هکتار از مراتع منطقه در آتش سوخت، گفت: علت وقوع حادثه افزایش دما عوامل انسانی ارزیابی شد که به علت وزش تندباد حریق گسترش یافت.

افزون بر این، طبق اعلام محیط زیست در حریق روز شنبه ششم مردادماه ۵۵ هکتار از تالاب میانکاله سوخت. شدت وزش باد و پوشش علفی کار مهار حریق را دشوار کرد، ولی با کمک محیط‌بانان، نیرو‌های مردمی و آتش‌نشانان موفق به مهار حریق شدیم.

فقدان مدیریت بارش های حداقلی؛ خشکسالی و از بین رفتن منابع آبی

خشکسالی می‌تواند باعث عدم توازن در میزان آب و در نتیجه آن کمبود آب، نابودی گیاهان، کاهش عمق آب‌های سطحی و خاک مرطوب شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که تبخیر سطحی و تبخیر آب از گیاهان از حد معمول در مدت معین بیشتر شود. عدم مدیریت صحیح منابع آبی در کشور، اثرات جبران ناپذیر این مهم را عمیقتر میکند.

در هفته ای که گذشت: مدیرعامل شرکت آب منطقه ای لرستان گفت: ۳۵ درصد مخازن سدهای استان هم اکنون پر است که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته کاهش هشت درصدی را نشان می دهد.

داریوش حسن نژاد اظهار داشت: سدهای ایوشان و خان آباد نسبت به مدت مشابه سال قبل به ترتیب ۱۱ و ۱۵ درصد کاهش ذخیره دارند.

افزون بر این، رئیس گروه آب‌ زمین‌شناسی سازمان زمین‌ شناسی و اکتشافات معدنی گفت: دشت مرودشت طی ۲ سال اخیر ۲۱ سانتی متر فرونشست داشته و سازه‌ های هخامنشی علاوه بر فرونشست، درگیر شکاف‌ های عمیق سنگی شده است.

وی خاطرنشان‌کرد: طی سال‌ های ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۳ دشت مرودشت چیزی بین ۲۱ تا ۲۵ سانتی متر فرونشست داشته و این درحالی است که در یک بازه ۹ ساله از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۳ حداکثر نشست ها تجمعی بوده که میانگین آن در مرودشت به ۱۰۰ سانتی متر می رسد.

از سوی دیگر، به گزارش همشهری وضعیت میزان بارش‌ های سال آبی جاری در تهران با بارش‌های نرمال فاصله دارد و همین مسئله روی ذخایر آبی سدهای استان تهران نیز تأثیرگذار بوده است. مقایسه بارش‌های سال آبی جاری تهران با آمار متوسط درازمدت نشان‌دهنده افت ۱۵درصدی است. هم‌اکنون حدود ۶۵ درصد مخازن سدهای تهران در زمان حاضر خالی است.

افزون بر این، رییس بخش زلزله‌ شناسی مهندسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با بیان اینکه مساله فرونشست در تهران به فرابحران رسیده، گفت: طول رشته قنات شناسایی شده در تهران ۶۰۰ کیلومتر است و در بسیاری از مناطق قنات‌ها شناسایی نشده‌اند.

علاوه بر این،

بحران پسماند و آلاینده های محیط زیستی

رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری شیراز ضمن بیان اینکه روزانه ۱۰۵۰۰ تن پسماند مخلوط و ۷۵۰۰ تن پسماند عمرانی در کلانشهر شیراز جمع‌ آوری می‌شود، گفت: برای هر تن زباله، ۲۰ لیتر شیرابه تولید می‌شود که با آموزش فرهنگ شهروندی باید از تولید این میزان شیرابه جلوگیری کرد.

از سوی دیگر، مسئول مرکز پایش تالاب بامدژ با بیان اینکه میکرو تالاب الهایی در خوزستان در معرض خطر جدی و نابودی قرار دارد گفت: بحث رها سازی غیر اصولی پسماند بخش الهائی و برخی روستاهای اطراف در این تالاب تحت پیگیری است اما تاکنون شهرداری منطقه به دلایل مختلف از جمله نبود ادوات و وسایل نقلیه مورد نیاز که باید این پسماند را به سایت صفیره شهر اهواز منتقل کند نتوانسته این معضل را حل کند.

علاوه بر این، در هفته گذشته معاونین سیاسی و نظارت سازمان بازرسی کل کشور در جریان بازدید از پسماند سراوان و تالاب انزلی، در خصوص رها شدن فاضلاب در تالاب انزلی و دفن اصولی و بهداشتی زباله‌ ها در سراوان به بازرس گیلان دستوراتی را صادر کردند.

این مسئولان قضایی مدعی هستند که موضوع دفن زباله در سراوان را یک موضوع فرا استانی بوده و باید نسبت به تعیین تکلیف وضعیت تصفیه خانه و انتقال محل دفن زباله به مکان دیگری اقدام لازم انجام شود. همچنین در خصوص رها شدن فاضلاب در تالاب انزلی به بازرسی استان ماموریت داده شده که نتایج بازرسی انجام شده و پیشنهادات در مورد تالاب به مرکز اعلام تا پس از بررسی در صورت نیاز بازرسی فوق العاده انجام شود.

از سوی دیگر، خبرگزاری مهر با انتشار ویدیویی نسب به دفن غیر اصولی زباله در کوه باباموسی بجنورد واکنش نشان داد. در این ویدیو با اشاره به وقوع یک فاجعه محیط زیستی نشان داده شده که به واسطه دود متصاعد شده از سوزاندن این زباله ها، هوای مرکز بجنورد به شدت آلوده شده است. همچنین مسئولین مربوطه تاکنون هیچ اقدامی برای رفع این مشکل انجام نداده اند.

http://www.youtube.com/@MohamadBagheri1882

خرس بزرگ جثه در مناطق کوهستانی اشنویه مشاهده شد

  ارومیه- رییس اداره حفاظت محیط زیست اشنویه گفت: یک قلاده خرس قهوه‌ای پوزه بلند توسط اعضای باشگاه کوهنوردی گدار ارومیه هنگام صعود به یکی از ...